Nemac Johan Gutenberg je 1440. godine došao na ideju da izliva pojedinačna slova iz metala i da od slova sastavlja redove i stranice. Konstruisao je i drvenu presu za mašinu pomoću koje se otisak dobijao pritiskom ravne ploče preko lista papira. Godine 1455. iz ove mašine izašla je Biblija, prva štampana knjiga na svetu. Samo nekoliko decenija posle i Srbi su imali svoje prvo štampano delo!
Štamparija Crnojevića ili Cetinjska štamparija je jedna od najstarijih ćiriličkih i slovenskih štamparija, a ujedno i najstarija srpska, odnosno južnoslovenska štamparija, koja je radila od 1493. do 1496. godine na Cetinju, pod upravom jeromonaha Makarija i pod pokroviteljstvom Đurđa Crnojevića, vladara Crne Gore.
Na današnji dan 1494. godine iz ove štamparije izašao je “Oktoih prvoglasnik”, prva štampana knjiga na srpskom jeziku i jedna je od najviše korišćenih bogoslužnih knjiga u Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Oktoih je i sam po sebi remek-delo vredno divljenja. Dimenzija 254×186 mm, na 269 listova (538 strana), štampan je na papiru u dve boje (crna i crvena), u stilu renesanse. Ukrašen je inicijalima i zastavicama, a na naslovnoj strani ima zastavicu sa ukomponovanim grbom Crnojevića i inicijalom “P”.
U predgovoru Oktoiha piše:
“Poveljenijem gospodina Đurđa Crnojevića, ja Hristu rab svještenik Makarije, rukodjelisah sije pri vaseosvještenom mitropolitu kir Vavili”.
Štampanje i ukrašavanje Oktoiha prvoglasnika izvelo je sedam monaha pod budnim okom jeromonaha Makarija.
Oktoih je štampan u relativno velikom broju, od čega je do danas sačuvano 105 primeraka. To ukazuje želju izdavača da knjiga bude distribuirana i u okolne krajeve.
O tome koliko je štampanje ovog dela bilo važno govori i ovaj podatak – list “Onogošt” u broju 27. iz 1899. godine donosi pismo iz Zagreba u kome tadašnji premijer Velike Britanije Vilijam Gledston iznosi mišljenje da su Srbi imali štampariju pre Oksforda i drugih sličnih naučnih centara u Evropi. Štamparija Crnojevića zapravo je prva državna štamparija u svetu.
