Zato što je „prestonica na mestu karaule", kako su govorile srpske vojskovođe, zato što smo „kuću podigli na sred puta”, a prolaznika vazda imali mnogo, zato je Beograd grad koji je goreo više od 40 puta. Ipak, svaki put kada bi ga neprijatelj zauzeo, Srbi su ga vraćali nazad. Od jednog takvog događaja prošlo je tačno 100 godina!
Beograd je često bio meta osvajača. Uz samu granicu sa Austrougarskom, u Prvom svetskom ratu pretrpeo je velika razaranja, a rat je u njemu počeo već na dan objavljivanja.
Grad je bombardovan od strane austrougarske artiljerije sa leve obale Save, sa Bežanijske kose i sa monitora na Savi. Usled bombardovanja, veći deo stanovništva je napustilo grad, a napadi je trebalo da demonstriraju silu, ali i da zadrže što veće snage u Beogradu da bi time glavnina austrougarskih snaga koja bi ušla preko Drine naišla na što manji otpor.
Sponu sa Austrougarskom – železnički most, srpska vojska je sama minirala.
Austrougarske trupe su 8. septembra započele novu ofanzivu preko Drine i Vrhovna komanda je bila prinuđena da Prvu armiju prebaci iz Srema na Drinu, a jedinice koje su učestvovale u odbrani Beograda na položaje uz Savu.
Za sve ovo vreme, neprijatelj je neprekidno bombardovao Beograd. Odluka o skraćenju fronta značila je neminovno – Beograd je morao biti napušten!
Povlačenje jedinica je počelo ujutru 30. novembra. Tom prilikom su uništeni svi prelazi, mostovi i vijadukti na putevima i železničkim prugama. Austrougarske trupe su bez otpora ušle u Beograd 2. decembra.
I tako je počela prva okupacija Beograda još od turskih vremena. Ipak, trajala je kratko!
„Hoću, ubiću se, ali tek onda kada ma koji drugi austrijski general pobedi srpsku vojsku.”
Oskar Poćorek, glavnokomandujući Austrougarske vojske posle Kolubarske bitke
U trenutku kada su evropske telegrafske agencije očekivale vesti o slomu srpske vojske i kada je V austrougarska armija priređivala svečanu paradu u Beogradu, otpočela je velika protivofanziva celokupne srpske vojske i slavna Kolubarska bitka.
Udar je bio nezaustavljiv, a iznenađenje neprijatelja ogromno.
Austrougari su poraženi već 13. decembra od strane jedinica koje su činile odbranu Beograda, uz pomoć delova Druge armije. Ostale neprijateljske trupe su se nakon poraza na Avali povukle ka Beogradu, a u podne 14. decembra izdata je naredba da se sa prvim mrakom izvrši povlačenje preko Save.
Pod okriljem noći, austrougarske trupe su napustile Beograd, koji je 15. decembra oslobođen, čime su okončane borbe na balkanskom ratištu tokom jeseni 1914. godine.
Ostalo je zabeleženo da su nemačke novine posle ovog događaja zapisale: „Srbija je još jednom vaskrsla iz groba Kosova polja i iz Kolubarskog vrela crpiće tokom čitavog jednog veka gordu hrabrost za najveće bitke.”
* Dopala vam se ova priča? Lajkujte nas na Facebook-u i vaša dnevna doza istorijskih zanimljivosti stiže!
