Ako ste ikada prolazili pored Palate Srbija možda ste na autobuskoj stanici, odmah posle raskrsnice Bulevara M. Pupina i ulice Španskih boraca, primetili jednu zanimljivu pojavu. Usečena u travnjak pored SIV-a, zarasla u korov, ali i dalje vidljiva, postoji ulica koja naizgled ne vodi nikuda...
Ako se baš pažljivo zagledate videćete i nekoliko bandera koje još uvek stoje uz ivične delove ove „nepostojeće ulice”.
Ovo su ostaci mesta koje je leta ’68. ušlo u istoriju.
Novi Beograd, ostaci „misteriozne ulice”
Mnogi misle da je ovo jedna od prilaznih ulica unutar SIV-a, ali je to zapravo put koji je nekada vodio ka podvožnjaku.
– Upravo tu, na raskrsnici Bulevara Mihaila Pupuna i ulice Španskih boraca, tadašnji Bulevar Lenjina je skretao desno i vodio ka Zemunu, a do opštine i kružnog toka se dolazilo samo ispod podvožnjaka. Ta ulica i dalje postoji. Paralelno tuda je išla i pruga, koja je išla od Železničkog mosta – objašnjava za Dnevno.rs Ivan Morić, osnivač Fejsbuk grupe „Stare slike Novog Beograda” koja u svojoj kolekciji ima fotografije ovog neobičnog mesta.
Negde na polovini ove ulice nalazio se novobeogradski podvožnjak koji je išao ispod pruge Beograd-Zemun, koja je tuda prolazila. Tada je još uvek u funkciji bila stara železnička stanica „Zemun” koja se nalazila preko puta hotela „Jugoslavija”.
A ovako je ulica izgledala nekada
Nije to bio ni jedini ni najvažniji podvožnjak koji je krajem ’60-ih godina XX veka postojao na Novom Beogradu. Ipak, u leto ’68. godine zauvek je ušao u istoriju.
– Tokom studentskih demonstracija u Beogradu, 3. juna 1968. godine grupa studenata krenula je od studentskog grada ka centru Beograda i zgradi rektorata. Kordon policije zaustavio ih je baš kod ovog podvožnjaka. Među studente su tada došli revolucionar Veljko Vlahović, koji je pre rata bio vođa studentskog pokreta i Miloš Minić, tadašnji predsednik Skupštine SFRJ. Oni su pokušali da pregovaraju sa studentima i ubede ih da odustanu od namere da krenu ka gradu. Tokom razgovora sa studentima izbio je incident koji se pretvorio u sukob policije i demonstranata – priča Ivan Morić dodajući da je podvožnjak tako posao jedan od simbola studentskih demonstacija u Beogradu.
Kao takav, pojavljuje se na trenutak i u legendarnom filmu „Varljivo leto ’68”.
Studentske demonstracije juna 1968. godine kod podvožnjaka
Policija je po izbijanju sukoba upotrebila vatreno oružje. Bilo je ranjenih, a broj poginulih nikada nije tačno utvrđen. Studenti su zapalili jedna vatrogasna kola koja se tu zatekla i gurnuli ih u podvožnjak da ometu saobraćaj.
Sukob milicije i studenata kod podvožnjaka, juna 1968. godine
Nedugo posle ovih događaja, početkom 1969. godine, otpočela je izgradnja stambenog naselja u bloku 30. Tada je bulevar produžen i povezan direktno sa kružnim tokom kod opštine Novi Beograd. Podvožnjak je tada prestao da se koristi i bio je zatrpan.
– Mnogi misle da je podvožnjak srušen odmah posle demonstracija, ali to nije tačno. U to vreme je bila u završnoj fazi izgradnja nove železničke pruge koja je i počela sa radom 1970. godine. Podvožnjak je jednostavno izgubio funkciju, pa je zatrpan. Pored toga, njegov glavni problem je bio taj što bi se u kišnom periodu punio vodom i postajao neupotrebljiv jer je ovo močvarno tlo – objašnjava Ivan Morić.
Ostaci podvožnjaka nekada…
Sada?
Prilazna ulica podvožnjaku i dalje je ostala u upotrebi, kao veza bulevara Lenjina i Beogradskog puta (današnjeg bulevara Nikole Tesle). Ostaci slavnog podvožnjaka nalazili su se ispod zemlje i postojali su sve do izgradnje „Yu biznis centra”. Početkom 1991. godine oni su ponovo otkopani i tada definitivno uklonjeni.
Mesto gde se nekada nalazio podvožnjak
Lokacija podvožnjaka na današnjoj karti novog Beograda
Danas, osim ostataka ulice, na ovom mestu ne postoji nikakava oznaka da se ovde nekada desilo nešto značajno. I sam put koji je nekada bio najbrža veza Beograda i Zemuna tek se nadzire kroz travu i korov.
– Do pre godinu ili dve, kada je jedan naš član sa grupe fotografisao ovo mesto, uličicu su okruživale bandere zaostale iz vremena dok je ona još imala funkciju – seća se naš sagovornik.
Danas, zadržala se tek poneka.
Zaboravljena bandera
Kako je ulica izgledala nekada
* Zahvaljujemo se Fejsbuk grupi „Stare slike Novog Beograda” na ustupanju fotografija.
