Kaćuša je ime za sovjetski višecevni lanser raketa, prvo raketno artiljerijsko oružje na svetu i jedno od najpoznatijih artiljerijskih oruđa u naoružanju Crvene armije tokom Drugog svetskog rata. Razvijena tokom 1930ih godina, Kaćuša je držana u tajnosti sve do nemačkog napada na SSSR.
Baterije ovih raketnih lansera, kojima su do tada rukovale isključivo jedinice NKVD, stavljane su po potrebi na raspolaganje pojedinim komandantima armija na onim sektorima fronta koji su bili posebno ugroženi neprijateljskim napadom. Na bojištu ih je prvi puta koristila u Drugom svetskom ratu Crvena armija 15. jula 1941. godine. Sistem se sastoji od više raketnih lansera postavljenih na šasiju kamiona, što mu daje veliku pokretljivost. Rakete je moguće ispaljivati pojedinačno ili u nizu. Kaćuše su oružja male preciznosti, pa je njihova efikasnost ostvarena istovremenim dejstvom većeg broja raketa na istu metu. Korišćene su kao oružje podrške pešadiji i oklopno-mehanizovanim jedinicama. U završnoj fazi rata korišćena je u velikom broju tokom artiljerijske pripreme pre početka ofanzivnih dejstava. Nemački vojnici koji su se po prvi put u borbi susreli sa ovim oruđem nazvali su ga „Staljinove orgulje”, zbog specifičnog zvuka koji je raketa proizvodila prilikom lansiranja. Prvobitna verzija ovog raketnog lansera M-13 koristila je rakete na čvrsto gorivo kalibra 132 mm koje su lansirane sa jednostavnog višestrukog šinskog lansera, najčešće montiranog na kamionu sa tri osovine. Paralelno sa M-13 razvijen je i lanser raketa M-30 koji je koristio rakete kalibra 300 mm koje su lansirane iz jednostavnog lansera u obliku pravougaonog rama od čeličnih šipki, u kojem su bile montirane četiri lansirne šine. Poznati su bili sovjetski sistemi BM-13 i BM-8.
Bišecevni bacači raketa su bili vrhunska tajna na početku Drugog svetskog rada. Zbog toga su formirani specijalni odredi tajne policije NKVD-a da upravljaju njima. Eksperimentalna baterija od sedam bacača pod komandom kapetana Ivana Fljorova je prvi put korišćena 15. jula 1941. u bici kod sela Rudnja kod Smolenska. Ta baterija je uništila veliku grupu nemačkih vojnika sa tenkovima, oklopnim vozilima i kamionima.
Tretirana kao jedna od najvećih vojnih tajni, kaćuše su, kada nisu dejstvovale bile pokrivene ciradom. Nemci su zbog specifičnog zvuka kaćuše zvali „Staljinove orgulje”.
Tri su momenta naročito bila tajna: raketno gorivo, način opaljivanja (koji je bio iz kamiona) i prevazilaženje faktora trenja između rampe i projektila prilikom lansiranja. Kaćuše su imale ugrađen sistem za samouništenje te tokom Drugog svetskog rata ni jedna nije pala u nemačke ruke.
Ostale su u upotrebi i nakon Drugog svetskog rata sve do 60-ih godina 20. veka, kada su ih zamenili precizniji i učinkovitiji sastavi.
Ostali događaji na današnji dan:
1099 – Krstaši su u Prvom krstaškom ratu osvojili Jerusalim i razorili ga. Grad je posle rimskog razaranja 70. godine obnovio rimski car Hadrijan i pretvorio ga u rimsku vojnu koloniju, a 638. došao je pod vlast Arapa i postao muslimansko sveto mesto. Arapi su ga preoteli od krstaša 1187.
1291 – Umro je nemački car Rudolf I Habsburg, osnivač istoimene dinastije. Po olasku na presto (1273.) dao je rođacima Austriju, Štajersku, Kranjsku, Korušku i Tirol, koje su postale habsburške nasledne zemlje. Time je udario temelje moći habsburške monarhije.
1410 – Litvansko-poljski kralj Vladislav II Jagjelo pobedio je, uz pomoć čeških najamnika, Nemački viteški red (Tevtonski red) u bici kod Tanenberga, i proširio poljsko-litvansku državu.
1606 – Rođen je Holanđanin Harmens van Rijn Rembrant, jedan od najvećih majstora u istoriji slikarstva. Uradio je oko 650 uljanih slika, oko 300 gravira i oko 2.000 crteža, uključujući remek-dela „Noćna straža”, „Izgubljeni sin”, „Čas anatomije doktora Tulpa”.
1795 – Marseljeza je zvanično prihvaćena za himnu Francuske.
1865 – U Dablinu je rođen britanski političar i novinski magnat Alfred Nortklif, vlasnik i jedan od osnivača listova „Daily Mirror”, „Daily Mail” i „The Times”. Ujedinjavanjem više listova i časopisa osnovao je 1905. “Associated Newspaper” što je narednih dvadest godina bio najuticajniji novinski koncern u Evropi.
1869 – Francuz Ipolit Mež Muri patentirao je margarin.
1904 – Umro je Rus Anton Pavlovič Čehov, jedan od najznačajnijih pripovedača i dramskih pisaca svetske književnosti. Kao dramski pisac smatra se nenadmašnim majstorom atmosfere i dijaloga. Njegove drame i danas su na repertoarima
svetskih pozorišta („Galeb”, „Tri sestre”, „Višnjik”).
1918 – Opštom ofanzivom snaga Osovine pod komandom nemačkog generala Eriha fon Ludendorfa počela je druga bitka na Marni u Prvom svetskom ratu. To je bio poslednji pokušaj Nemačke da nadvlada savezničke snage na zapadnom frontu.
1929 – Umro je austrijski pisac Hugo fon Hofmanstal, proslavljeni autor libreta za opere Riharda Štrausa („Kavaljer s ružom”, „Arijadna na Nasosu”,„Žena bez senke”).
1937 – Pušten je u saobraćaj kanal Moskva-Volga, dugačak 128 kilometara, dubok 5,5 i širok 85 metara, čime je regulisana reka, a grad Moskva dobio luku povezanu sa pet mora.
1958 – Američke snage iskrcale su se u Libanu i intervenisale na zahtev predsednika Kamija Šamuna, omogućivši mu da se ponovo kandiduje za šefa države.
1968 – Uspostavljen je prvi direktni putnički avio-saobraćaj između SAD i SSSR. Na liniji Moskva-Njujork leteli su avioni „Aeroflota” i „Pan Amerikena”.
1974 – Na Kipru je vojnim udarom grupe grčkih oficira u Nacionalnoj gardi, pristalica aneksije Grčkoj, oboren predsednik i arhiepiskop Makarios, a vlast je preuzeo Nikos Sampson, bivši lider oslobodilačkog pokreta EOK. To je bio povod Turskoj da ubrzo okupira severnu trećinu Kipra.
1975 – Sovjetski i američki vasionski brodovi „Sojuz 19″ i „Apolo 18″ lansirani su u orbitu oko Zemlje, u okviru zajedničkog programa kojim je predviđeno njihovo spajanje u svemiru.
1983 – U napadu jermenskih terorista na prostorije turske vazduhoplovne kompanije na pariskom aerodromu „Orli”, šest ljudi je poginulo, a 48 ranjeno.
1992 – U organizaciji Građanskog saveza Srbije i Centra za antiratnu akciju ispred Savezne skupštine u Beogradu održane su demonstracije protiv diskriminacije i pretnje pripadnicima drugih nacionalnosti pod nazivom „Žuta traka”. Povod je bilo prisilno iseljavanje Hrvata iz vojvođanskog sela Hrtkovci.
1995 – Vojska Šri Lanke okončala je najveću ofanzivu od 1987. protiv tamilskih pobunjenika, tokom koje je poginulo najmanje 300 ljudi.
1997 – U Majami Biču na Floridi ubijen je Đani Versače, italijanski modni kreator, jedna od vrhunskih modnih kreatora 20. veka.
1999 – Po ulasku međunarodnih mirovnih snaga na Kosovo, u Prištinu je stigao šef civilne administracije UN Bernar Kušner, a vojni zvaničnici proglasili su Kosovo jednim od najopasnijih mesta na svetu zbog velikog broja mina koje su postavile sve strane u ratu.
2000 – Zimbabve je ponovo zakonom uredio status crnih seljaka na farmama belaca.
2003 – Umro je Hjum Kronin, brodvejski i holivudski glumac koji se prvi put na filmu pojavio 1943. godine u Hičkokovoj „Senci sumnje”, a igrao i u filmovima „Poštar uvek zvoni dvaput”, „Dvanaest besnih ljudi” i „Čaura”.
2004 – Bivši ministar finansija Ruande Emanuel Ndindabahizi osuđen je na doživotni zatvor zbog učešća u genocide 1994. godine.
2005 – Veće Okružnog suda u Beogradu osudilo je četvoricu pripadnika paravojne formacije “Osvetnici” (Milana Lukića, Olivera Krsmanovića, Dragutina Dragićevića i Đorđa Ševića) na ukupno 75 godina zatvora zbog ratnog zločina otmice i ubistva 16 građana muslimanske nacionalnosti iz mesta Sjeverin.
