Adolf Hitler je bio nemački političar i vođa Nacističke partije koji je 1933. postao nemački kancelar (premijer, predsednik vlade) posle smrti nemačkog predsednika Paula fon Hindenburga 1934.
Hitler je proglasio sebe za firera (vođu), zvanje u kojem je, zahvaljujući uredbi iz 1933, objedinio ovlašćenja predsednika i kancelara i uspostavio totalitarni režim u Nemačkoj pod njegovom vlašću koji je trajao sve do smrti samoubistvom 1945. godine.
Nacistička partija je značajno ojačala svoju poziciju tokom perioda krize u Nemačkoj nakon Prvog svetskog rata, zahvaljujući odličnoj propagandi i Hitlerovoj harizmi i govorničkoj sposobnosti kojom je lako pridobijao mase. Partija je isticala nacionalizam i antisemitizam kao svoje osnovne oblike izražavanja političkih stavova, i ubrzo je pribegla i fizičkom uklanjanju svojih političkih protivnika kako bi osigurala uspeh.
Nakon obnove nemačke ekonomije i ponovnog naoružavanja Vermahta, u Nemačkoj je uspostavljena diktatura pod Hitlerom koji je vodio agresivnu spoljnu politiku sa ciljem osvajanja „životnog prostora”. Kao logični nastavak ovakve spoljne politike usledio je nemački napad na Poljsku 1939, zbog čega su Velika Britanija i Francuska objavile rat Nemačkoj, čime je i zvanično počeo Drugi svetski rat.
Na početku Drugog svetskog rata Vermaht je postigao odlične uspehe i Sile Osovine su okupirale najveći deo evropskog kopna i delove Azije. Međutim, zajednički napor savezničkih sila doveo je do poraza Vermahta. Do 1945. Hitlerova politika je pretrpela poraz, a Nacistička partija je bila pred raspadom. Hitlerov rat za teritorije i pročišćenje rase prouzrokovo je smrt desetina miliona ljudi, uključujući i genocid nad oko 6.000.000 Jevreja, poznatiji kao holokaust.
U poslednjim danima rata 1945, dok je nemačka prestonica Berlin pružala poslednji otpor sovjetskoj Crvenoj armiji, Hitler se oženio Evom Braun, da bi za manje od 24 sata kasnije njih dvoje izvršili samoubistvo u firerovom bunkeru.
Ostali događaji na današnji dan:
1526 – U bici kod Panipata mogulski vođa Baber je sa 2.000 boraca porazio 10.000 vojnika sultana Ibrahima od Delhija, čime je otpočela dvoipovekovna vladavina Mogula nad Indijom.
1653 – Vođa Engleske revolucije Oliver Kromvel raspustio je parlament, Vojno veće donelo je novi ustav, a Kromvel je imenovan doživotnim lordom-protektorom.
1657 – U englesko-španskom ratu, engleska flota, pod komandom admirala Roberta Blejka, napala je i potopila svih 16 španskih ratnih brodova u luci Santa Kruz na Tenerifima, a potom je razorila grad.
1768 – Umro je italijanski slikar Kanaleto, jedan od najboljih pejzažista 18. veka.
1792 – Francuska je objavila rat Austriji, Pruskoj i Sardinskoj kraljevini (Pijemont).
1808 – Rođen je Napoleon III, car Francuske od 1852 do 1870. godine. Posle poraza u francusko-pruskom ratu zbačen je sa prestola, a u Francuskoj je proklamovana Treća Republika.
1841 – U filadelfijskom listu “Grahams magazin” objavljena je pripovetka Edgara Alana Poa “Ubistva u ulici Morg” koja se smatra prvom detektivskom pričom.
1889 – U Austriji je rođen Adolf Hitler, osnivač Nacional-socijalističke partije, kancelar i diktator Nemačke od 1933. do 1945. godine.
1893 – Rođen je katalonski slikar i vajar Huan Miro, jedan od najznačajnijih nadrealističkih umetnika 20. veka.
1893 – Rođen je američki filmski glumac Harold Lojd, jedan od najslavnijih komičara nemog filma (“Sigurnost na poslednjem mestu”, “Brucoš”, “Čuvaj se, profesore”, “Luda sreda”).
1912 – Rođen je irski književnik Bram Stoker, autor “Drakule”.
1919 – U Beogradu je počeo osnivački kongres Socijalističke radničke partije Jugoslavije, koja je 1920, na kongresu u Vukovaru, promenila ime u Komunistička partija Jugoslavije.
1936 – Italijanske trupe su okupirale Etiopiju.
1947 – Umro je kralj Danske Kristijan X. Veliku popularnost stekao je otporom nemačkoj okupaciji za vreme drugog svetskog rata.
1972 – Američki svemirski brod “Apolo-16” spustio se na Mesec.
1984 – Velika Britanija je objavila da će njena administracija u Hongkongu prestati sa radom 1997. godine.
1986 – Pijanista Vladimir Horovic, koji je napustio Rusiju 1925, održao je nakon 61 godine svoj prvi koncert u SSSR.
1992 – Snage bosanskih Srba izvršile su blokadu Sarajeva, zahtevajući podelu grada. Blokada i granatiranje grada trajali su tokom celog bosanskog rata koji je završen potpisivanjem Dejtonskog sporazuma u novembru 1995.
1995 – Umro je jugoslovenski političar i pisac Milovan Đilas, jedan od najbližih saradnika Josipa Broza Tita do 1954. Posle serije članaka objavljenih u beogradskom dnevniku “Borba” u kojima je kritikovao tadašnje jugoslovensko rukovodstvo, smenjen je sa svih funkcija, a potom je postao najpoznatiji jugoslovenski disident. Đilas je rođen 12. juna 1911. godine u Crnoj Gori.
1999 – Tokom vazdušnih napada NATO na SR Jugoslaviju u Hramu Svetog Save u Beogradu liturgiju su služili ruski i srpski patrijarh Aleksej II i Pavle, posle koje su se “Molitvom za mir” obratili desetinama hiljada ljudi okupljenih na platou ispred najveće beogradske crkve.
2003 – Kinesko ministarstvo zdravlja je saopštilo da je od atipične upale pluća u Pekingu obolelo 339 osoba, od kojih je 18 umrlo, čime su kineske vlasti prvi put zvanično priznale razmere epidemije SARS-a u prestonici. SARS je te godine pogodio 20 zemalja, a najviše zaraženih registrovano je u Kini, 5.329 osoba, zatim u Hong Kongu, 1.754 lica.
