Stambol kapija je jedna od četiri kapije Beograda na izlasku iz varoši. Budući da je kroz nju vodio drum u pravcu Istanbula (Stambola), po tome je dobila i naziv. Ostale tri su Sava-kapija, Varoš-kapija i Vidin-kapija.
Beogradska varoš je u 18. i prvoj polovini 19. veka od Save do Dunava bila opasana dubokim rovom, u kome se nalazila voda, i visokim šancem u koji su bili zabodeni visoki palisadi, tj. hrastove oblice sa šiljkom na vrhu. Bila je to izvesna zaštita varoši od eventualnog napada, pri čemu je glavna odbrana bila tvrđava u pozadini (grad), tj. današnji Kalemegdan.
Nalazila se između današnjih Narodnog pozorišta i spomenika knezu Mihailu na Trgu republike. Od svih kapija, Stambol kapija bila je najčvršće zidana. Ostale su otkrivale svoje tursko poreklo i bile obične rupe u polupropalom palisadu sa nekoliko balvana iznad rupe (Feliks Kanic).
Stambol kapiju napravili su Austrijanci za vreme svoje vladavine severnom Srbijom 1718-1739. godine, a legenda kaže da je kapiju podigao Laudon, koje izgradio i rov oko šireg Beograda nazvan Laudonov šanac.
Kapija je bila izrađena od tesanog kamena i cigle. Imala je prostorije za smeštaj vojnika koji su držali stražu. Kroz Stambol kapiju se ulazilo na tri ulaza: u sredini je bio veliki za kola, a sa obe strane po jedan manji za pešake. Sva su vrata bila od debelih hrastovih greda po kojima je prikovana jaka gvozdena oplata. Na njoj su se videle rupe od kuršuma pri napadima.
Ispred kapije nalazilo se polje obraslo travom. Trga republike još nije bilo, kao ni današnjeg centra Beograda. Put koji je iz varoši izlazio na Stambol kapiju delio se odmah na dva kraka: jedan je išao desno ka Terazijama, a drugi levo ka Tašmajdanu i Paliluli.
U blizini Stambol kapije Turci su nabijali na kolac buntovne Srbe. Stoga je kapija bila krajnje ozloglašena među Srbima i predstavljala je simbol stradanja pod Osmanskim carstvom. Stoga je srušena 1866. godine, po naredbi kneza Mihaila. Rušenje je počelo polovinom aprila, a dovršeno 19. maja 1866. (po starom kalendaru).
Ostali događaji na današnji dan:
1635. Francuska je u Tridesetogodišnjem ratu (1618-1648) objavila rat Španiji.
1649. Prvi put je upotrebljen naziv Komonvelt, kojim je Oliver Kromvel označio englesku republiku.
1762. Rođen je nemački filozof Johan Gotlib Fihte, istaknuti predstavnik nemačke klasične idealističke filozofije, profesor univerziteta u Jeni i Erlangenu, rektor Berlinskog univerziteta.
1802. Napoleon Bonaparta ustanovio je Orden legije časti za civilne i vojne zasluge.
1861. Rođena je australijska operska pevačica Neli Melba, jedan od najvećih operskih soprana krajem 19. i početkom 20. veka.
1890. Rođen je vijetnamski državnik Ngujen Tat Tan, poznat kao Ho Ši Min, osnivač Komunističke partije Vijetnama (1930) i predsednik Demokratske Republike Vijetnam (Severni Vijetnam) od njenog proglašenja 1945. do smrti 1969.
1890. Rođen je jugoslovenski slikar i karikaturista Petar Pjer Križanić, jedan od osnivača “Ošišanog ježa”.
1898. Umro je engleski državnik Vilijam Juert Gledston, koji je između 1868. i 1894. četiri puta bio premijer Velike Britanije. Legalizovao je 1871. radničke sindikate i 1884. izvršio tzv. treću parlamentarnu reformu.
1906. Italijanski kralj i švajcarski predsednik zvanično su otvorili tunel kroz Alpe Simplon kojim su povezane Italija i Švajcarska.
1925. Rođen je američki borac za građanska prava Malkolm Litl, poznat kao Malkolm X. Ubijen je u Njujorku u februaru 1965. dok je govorio okupljenim pristalicama.
1928. Rođen je kambodžanski diktator Salot Sar, poznat kao Pol Pot. Tokom njegove vladavine (1975-78) pobijeno je više od milion ljudi.
1930. Bele žene u Južnoj Africi su dobile pravo glasa.
1935. U saobraćajnom udesu poginuo je engleski pukovnik Tomas Edvard Lorens, arheolog i pisac, poznat kao Lorens od Arabije. Proslavio se kao ratnik u arapskim zemljama u Prvom svetskom ratu, a svoje doživljaje opisao je u knjizi “Sedam stubova mudrosti”.
1945. Više od 40 američkih bombardera napalo je Tokio u Drugom svetskom ratu.
1974. Tesnom većinom Valeri Žiskar d’ Esten pobedio je Fransoa Miterana na predsedničkim izborima u Francuskoj.
1989. Tokom studentskih demonstracija u Pekingu smenjen je generalni sekretar Komunističke partije Kine Džao Cijang, jer se usprotivio vanrednim merama i primeni sile protiv studenata. Tada je stavljen u kućni pritvor u kome je bio do smrti 17. januara 2005.
1994. Umrla je Žaklina Kenedi Onazis, supruga predsednika SAD Džona Kenedija, ubijenog 1963. u atentatu, i grčkog brodovlasnika, milijardera Aristotela Onazisa.
1997. U Bangladešu je u snažnom ciklonu izgubilo život najmanje 350 ljudi, a više od milion ih je ostalo bez kuća.
2000. Kina i Evropska unija postigle su sporazum o trgovini kojim je otvoren put Kini u Svetsku trgovinsku organizaciju. Kina je naredne godine primljena u STO.
2003. Indonežanska vojska započela je ofanzivna dejstva na baze separatističke pobunjeničke grupe Pokret za slobodni Aceh. Napadi su označili prekid primirja koji su potpisale obe strane u decembru 2002. godine i predstavljaju najveću vojnu operaciju od aneksije Istočnog Timora 1975. godine.
2004. U Velikoj Britaniji je otvorena prva banka embriona na svetu.
