Dositej Obradović je rođen 1744. godine u Čakovu u Banatu, u zanatlijskoj porodici. Ime koje je dobio po rođenju je Dimitrije, ali ga je kasnije promenio u Dositej. Još kao đak čehoslovačke osnovne škole, odao se sanjarenju i verskom zanosu.
Posle smrti njegovog oca, njegov tetak, da bi ga izlečio od sanjarenja i misticizma, izvodi ga iz škole i daje na zanat jorgandžija u Temišvar. Međutim, želja za naukom, koju je on gledao u crkvenim knjigama, ne ostavlja ga ni docnije, i čim mu se za to ukazala prilika, on ostavlja zanat i rodbinu i beži u fruškogorski manastir Hopovo.
Međutim, kada je bolje upoznao manastirski život i kaluđersko bratstvo, video je da to nije za njega i da nije toliko jednostavno kako mu se do tada činilo. Pored toga, imao je uvid i u razne građanske knjige, iz kojih je uvideo da izvan crkve postoji i druga mudrost, upravo ono za čim je žudeo.
Kao učitelj i domaći vaspitač, ili kao manastirski gost obišao je skoro ceo Balkan i Malu Aziju, zatim Italiju, Nemačku, Francusku, Englesku, Austriju i Rusiju.
Prvi srpski ustanak ga je zatekao u Trstu. On se od početka stavlja u službu srpskih ustanika: prvo je skupljao priloge za njih, a je potom vršio razne poverljive misije između ustanika i Rusije i najzad konačno prelazi u Srbiju. Kao najprosvećeniji i najučeniji Srbin svoga vremena, postao je prvi srpski ministar prosvete, organizovao je škole, mirio i savetovao ustaničke vođe, i bio je Karađorđev lični sekretar i savetnik.
Umro je 1811. godine u Beogradu i sahranjen ispred Saborne crkve u Beogradu. Njegovo telo je dva puta izmeštano, 1837. zbog zidanja nove Saborne crkve umesto stare koja je srušena i drugi put 1897. da bi se njegov grob postavio naporedo sa grobom Vuka Karadžića koji je te godine prenet iz Beča. Tokom 2011. obeleženo je 200 godina od njegove smrti.
Ostali događaji na današnji dan:
1749 – Rođen je francuski astronom, matematičar i fizičar Pjer Simon Laplas. Istakao se radovima na polju nebeske mehanike, a svoju čuvenu hipotezu o nastanku Sunčevog sistema poznatu kao Kant-Laplasova teorija, objavio je 1796.
1776 – U Moskvi je osnovan Boljšoj teatar, veliki teatar opere i baleta, po ugledu na Sankt Peterburg u kojem su od četrdesetih godina 18. veka izvođene operske predstave.
1800 – Irski parlament je usvojio zakon o ujedinjenju Irske sa Engleskom.
1868 – Rođen je ruski pisac Maksim Gorki, koji se smatra utemeljivačem socijalističkog realizma u ruskoj književnosti. Imao je značajnu ulogu u političkom i kulturnom životu Sovjetske Rusije i 1934. postao je prvi predsednik Sovjetskog udruženja pisaca. Umro je 1936. (“Makar Čudra”, “Mati”, “Na dnu”).
1881 – U Beču je potpisana “Železnička konvencija” o izgradnji pruge Beograd-Niš. Pruga dužine 243,5 kilometara izgrađena je 1884, a uz finansijsku pomoć stranih konzorcijuma u Srbiji je do 1890. izgrađeno 1.060 kilometara pruge do austrougarske, bugarske i turske granice.
1930 – Dva najveća turska grada, Konstantinopolj i Angora, dobili su nove nazive – Istanbul i Ankara.
1939 – Republikanska vojska predala je Madrid snagama generala Franka, čime je okončan Španski građanski rat. General Franko objavio je 1. aprila kraj rata koji je trajao 986 dana i odneo preko milion ljudskih života.
1941 – Britanske pomorske snage nanele su u Drugom svetskom ratu teške gubitke italijanskoj mornarici u bici kod rta Matapan.
1941 – U nastupu depresije izazvane Drugim svetskim ratom, engleska književnica Virdžinija Vulf izvršila je samoubistvo. Autorka romana “Izlet na svetionik” i “Gospođa Delovej” ubraja se među najznačajnije engleske romanopisce 20. veka.
1942 – Britanci su iznenadnim napadom mornarice, avijacije i kopnenih snaga uništili francusku luku Sen Nazar, u kojoj su bili usidreni nemački ratni brodovi.
1943 – U Beverli Hilsu, u Kaliforniji, umro je ruski kompozitor i pijanistički virtuoz Sergej Rahmanjinov, autor čuvenih klavirskih koncerata i “Rapsodije na Paganinijevu temu”. Rođen je u Rusiji 1. aprila 1873, a emigrirao je u SAD 1918.
1945 – SAD su priznale vladu Demokratske Federativne Jugoslavije.
1969 – Umro je američki general i državnik Dvajt Dejvid Ajzenhauer, vrhovni komandant savezničkih snaga u Drugom svetskom ratu u Evropi, komandant NATO 1950-52. i predsednik SAD 1953-61.
1970 – U zemljotresu koji je razorio turski grad Gediz i okolna sela u zapadnoj Anadoliji, poginulo je najmanje 1.100 ljudi.
1973 – Američki glumac Marlon Brando odbio je da primi Oskara za glavnu ulogu u filmu “Kum”, a na ceremoniju za dodelu nagrade poslao je indijansku glumicu Sačin Litlfeder da opiše patnje američkih Indijanaca.
1985 – Umro je francuski slikar rusko-jevrejskog porekla Mark Šagal, koji je, mimo svih likovnih formi i eksperimenata koji su obeležile 20. vek, uspeo da izgradi originalan individualni likovni izraz (“Violinist”, “Zaručnici”). Ilustrovao je La Fontenove basne, Gogoljeve “Mrtve duše”, Bibliju, oslikao svod pariske Opere, sinagogu u Jerusalimu, zgradu UN i uradio vitraže u katedrali u Mecu.
1989 – U Beogradu su proglašeni amandmani na Ustav Srbije, kojim je pokrajinama oduzeta mogućnost veta na ustavne promene u Srbiji i deo zakonodavne, upravne i sudske funkcije. Revizija republičkog Ustava je na Kosovu propraćena masovnim demonstracijama Albanaca. U sukobima s policijom poginula su 22 demonstranta i dva policajca.
1994 – Umro je francuski dramski pisac rumunskog porekla Ežen Jonesko, tvorac “antiteatra” i jedan od najznačajnijih autora “teatra apsurda” (“Chelava pevačica”, “Žak ili pokornost”).
2001 – U Demokratsku Republiku Kongo stigao je prvi kontingent “plavih šlemova” sa zadatkom da ojača prisustvo UN u toj zemlji nakon građanskog rata.
2002 – U 95. godini umro je čuveni holivudski režiser i scenarista Bili Vajlder, dobitnik šest Oskara od 20 nominacija.
2003 – Na Fruškoj gori (Vojvodina) pronađeno je telo bivšeg predsednika Predsedništva Srbije Ivana Stambolića (otet krajem avgusta 2000). Policija uhapsila četvoricu pripadnika raspuštene Jedinice za specijalne operacije (JSO) MUP-a Srbije, koji su osumnjičeni za to ubistvo.
2003 – Sa ostrva Tanegašima Japan je lansirao svoje prve špijunske satelite u kosmos, koji će toj zemlji omogućiti nezavisnost u prikupljanju podataka, uključujući i kretanje severno-korejske vojske. Japan se ranije oslanjao na obaveštajnu službu SAD-a.
2004 – Umro je poznati britanski glumac, scenarista, pisac, režiser i producent Piter Justinov (83), koji je najveći uspeh postigao igrajući u filmovima “Kvo vadis”, “Mi nismo anđeli”. Dobitnik je Oskara za epizodnu ulogu u filmovima “Spartak” i “Topkapi”.
2005 – U snažnom zemljotresu koji je pogodio zapadnu obalu indonežanskog ostrva Sumatra poginulo je preko 1.000 ljudi.
2009 – Umro je ugledni filmski kritičar, teoretičar i istoričar Ranko Munitić. Bio je i filmski scenarista, publicista i jedan od najboljih poznavalaca stripa i animacije u bivšoj Jugoslaviji. Autor je niza knjiga i publikacija, među kojima su “Filmski neprijatelji” i “Filmski prijatelji”, “Pola veka filmske animacije u Srbiji”, “O animaciji”, “O dokumentarnom filmu”.
