Na današnji dan umro je srpski kompozitor Stevan Stojanović Mokranjac, član Srpske kraljevske akademije i horovođa Beogradskog pevačkog društva. Njegovo delo smatra se najznačajnijom etapom u razvoju srpske nacionalne muzike u 19. veku.
Kompozitor Stevan Stojanović – Mokranjac umro je na današnji dan 1914. godine. Muzičko obrazovanje stekao je u Minhenu, Rimu i Lajpcigu. Po povratku u Beograd, razvio je mnogostranu muzičku delatnost. Bio je horovođa Beogradskog pevačkog društva, koje je pod njegovim vođstvom steklo međunarodni ugled.
Osnivač je Gudačkog kvarteta, profesor i direktor Srpske muzičke škole, danas Muzička škola „Mokranjac”, kao i pokretač Saveza pevačkih društava.
U svom glavnom delu „Rukoveti”, Mokranjac je stvorio specifičan oblik rapsodije, uobličavajući narodne pesme iz naših krajeva, sa istančanim osećajem za harmonska, melodijska i tekstualna obeležja.
Njegove duhovne kompozicije, inspirisane tradicionalnim pravoslavnim crkvenim napevima, su remek- dela srpske crkvene muzike.
Ostali događaji na današnji dan:
48. p.n.e. U Egiptu je ubijen Gnej Pompej Veliki, jedan od najvećih rimskih državnika i vojskovođa, koji je 69. godine pre nove ere ugušio Spartakov ustanak, a 61. osvojio Jerusalim. Rimski senat izabrao ga je za konzula 52, a vlast je izgubio nakon poraza od Gaja Julija Cezara u bici kod Farsale, posle čega se sklonio u Egipat.
1066. Normanski vojvoda Vilijam, budući engleski kralj Vilijam I Osvajač, iskrcao se sa vojskom kod Pevensija, u južnoj engleskoj pokrajini Saseks, i počeo osvajanje Engleske.
1841. Rođen je francuski državnik Žorž Benžamen Klemanso, premijer od 1906. do 1909. i od 1917. do 1920, kada se povukao iz političkog života. U vreme “Drajfusove afere” objavio je u svom listu “L’Oror” poznato Zolino pismo predsedniku Republike “Optužujem”.
1864. U Londonu je osnovana Prva internacionala (Međunarodno udruženje radnika), za koju je osnivački dokument pod nazivom “Inauguralna adresa i Statut” napisao Karl Marks.
1895. Umro je francuski hemičar i biolog Luj Paster, pronalazač vakcina protiv besnila, antraksa i crvenog vetra. Otkrio je i postupak konzerviranja hrane sprečavanjem razmnožavanja bakterija, koji je kasnije nazvan “pasterizacija”. Osnivač je naučnih grana mikrobiologije i stereohemije. Organizovao je 1888. čuveni institut u Parizu, nazvan po njemu.
1902. Umro je francuski pisac Emil Zola, tvorac i najizrazitiji predstavnik naturalističkog romana, autor “Tereze Raken”, “Žerminala”, “Nane” i drugih romana. Poznat je i po otvorenom pismu (1898) predsedniku Francuske pod naslovom “Optužujem”, u kojem je otkrio mahinacije najviših vojnih krugova u “Drajfusovoj aferi”.
1914. Umro je srpski kompozitor i muzički pedagog Stevan Stojanović Mokranjac, član Srpske kraljevske akademije i horovođa Beogradskog pevačkog društva. Njegovo delo smatra se najznačajnijom etapom u razvoju srpske nacionalne muzike u 19. veku (“Rukoveti”, “Primorski napjevi”, “Liturgija”).
1944. Jedinice Crvene armije su u Drugom svetskom ratu prešle u Srbiju na osnovu jugoslovensko-sovjetskog dogovora.
1949. Moskva je jednostrano otkazala Ugovor o prijateljstvu i uzajamnoj pomoći SSSR i Jugoslavije, što su potom učinile i ostale zemlje “socijalističkog lagera”. Mađarska 30. septembra, Bugarska i Rumunija 1. oktobra, Čehoslovačka 4. oktobra.
1958. U Francuskoj je održan referendum na kojem je prihvaćen novi ustav, čime je počelo razdoblje Pete Republike. Novim ustavom ojačana je predsednička vlast.
1965. Prilikom erupcije vulkana na Filipinima, 56 kilometara južno od Manile, 184 osobe izgubile su život.
1966. Umro je francuski pisac Andre Breton, teoretičar i osnivač nadrealističkog pokreta. Svoje stavove o psihoanalizi i automatizmu podsvesti kao osnovi umetničkog stvaralaštva izneo je u Manifestima nadrealizma (1924, 1930) (“Nadrealistička revolucija”, “Nađa”, “Sjaj zemlje”, “Izgubljeni koraci”, “Praskozorje”, “Fatamorgana”, “Nadrealizam i slikarstvo”).
1970. Umro je egipatski državnik Gamal Abdel Naser. Jedan od inicijatora vojnog udara kojim je 23. jula 1952. svrgnut kralj Faruk I, proglasio se premijerom dve godine kasnije, a 1956. izabran je za predsednika Egipta. Nacionalizovao je Suecku kompaniju, što je u jesen 1956. dovelo do neuspešnog anglo-francusko-izraelskog napada na Egipat, a u junu 1967. vodio je i izgubio šestodnevni rat sa Izraelom. Bio je jedan od lidera Pokreta nesvrstanih zemalja.
1989. U izbeglištvu na Havajima umro je bivši filipinski diktator Ferdinand Markos. Predsednik Filipina postao je 1965, kao jedan od najpopularnijih političara, a 1986. je na talasu masovnih protesta zbačen sa vlasti, posle čega je izbegao na Havaje.
1990. U Skupštini Srbije usvojen je novi ustav, uveden je višestranački politički sistem, a pokrajine Vojvodina i Kosovo izgubile su atribute državnosti i postale teritorijalne autonomije.
1994. U nevremenu u Baltičkom moru u blizini finske obale potonuo je feribot “Estonija”. U toj najvećoj mirnodopskoj pomorskoj nesreći u Evropi, poginulo je više od 900 ljudi.
1996. U Vučitrnu, na Kosovu, bačene su dve eksplozivne naprave u krug vojne kasarne, a u selu Rudnik i u mestu Podujevo napadnute su policijske stanice. Oružani napadi kosovskih Albanaca na punktove srpske policije učestali su u narednim mesecima, što je početkom 1998. dovelo do otvorenih sukoba.
1998. Nakon dve nedelje uličnih nemira i nasilja koji su zapretili da će oboriti vladu silom, albanski premijer Fatos Nano podneo je ostavku.
2000. Savezna izborna komisija saopštila je konačne rezultate predsedničkih izbora u SR Jugoslaviji, prema kojima Slobodan Milošević i Vojislav Koštunica idu u drugi izborni krug. Smatrajući da su rezultati falsifikovani, pristalice Demokratske opozicije Srbije počele su masovne proteste širom zemlje, a narednih 11 dana Srbija prolazi kroz najtežu političku krizu od dolaska Miloševića na vlast.
2000. Počeo je palestinski ustanak (intifada). Neposredan povod bila je poseta tadašnjeg lidera izraelske opozicije svetim mestima u jerusalimskom starom gradu. U naredne dve godine poginulo je više od 1.000 Palestinaca i više stotina Izraelaca.
2001. Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija ukinuo je sankcije Sudanu, uvedene 1996, nakon što je ta zemlja odbila da isporuči osumnjičene za pokušaj atentata na egipatskog predsednika Hosnija Mubaraka, 1995. u Etiopiji. Ukidanje sankcija su tražile i Egipat i Etiopija.
2003. Umrla je Altea Gibson (76), prva teniserka tamne puti koja je osvojila Vimbldon i državno prvenstvo SAD.
