Posledni vunasti mamut živeo je na Zemlji pre 4.500 godina. On i njegova sabraća izumrli su na kraju poslednjeg ledenog doba.
Naučnici su otkrivali ostatke vunastog mamuta u isušenim rekama i jezerima širom zemaljske kuge, ali su to uglavnom bili delovi osušenih kostiju ili fosila. Samo retki ostaci imaju očuvana meka tkiva, poput kože, mesa i organa.
Još nije utvrđeno šta je dovelo da izumiranja ovih životinja, ali je otkriće neverovatno očuvanih ostataka ženke mamuta 2013. godine kojoj su naučnici dali ime “Ljutić”, omogućilo nova saznanja o ovim čudesnim stvorenjima iz davne prošlosti, koja su predstavljena u dokumentarnom filmu “Kako klonirati vunastog mamuta”.
Film, koji će biti prikazan na kanalu “Smitsonijan” 29. novembra u 20 h, prikazuje seciranje fosilizovanog tela mamuta tokom kojeg naučnici saznaju o ovim drevnim životinjama više nego ikada do sada.
Stručnjaci diskutuju i o oživljavanju ovih neverovatnih stvorenja – ideji koja izaziva velike kontroverze.
Zarobljenog mamut živog pojeli vukovi
Kada je grupa naučnika čula da su u ledu na jednom ostrvu u severnom Sibiru otkriveni ostaci davno izumrlog sisara, požurili su na lice mesta da se i sami uvere u to. Jedini dokaz koji su zatekli bili su delovi džinovskih kljova koje su virile iz leda.
Tokom naredna tri dana, led oko tela mamuta polako se otapao i naučnici su shvatili da su na pragu značajnog otkrića. Iznenađujuće dobro očuvane kosti, mišići, zubi, pa čak i ostaci krvi pružile su im značajne informacije o džinovskoj zveri koja je krstarila ledenim tundrama pre oko 40.000 godina.
Kada su “iskopali” životinju, tamna crvena krv potekla je iz njenog tela. Tri noge, najveći deo tela, uključujući i deo glave i trupa, bili su netaknuti. Ogrebotine na kostima otkrivaju da je životinja umrla u mukama: zarobljenu u močvari, živu su je pojeli vukovi.
Metodom karbonskog datiranja naučnici su ustanovili da je mamut živeo pre oko 40.000 godina. “Ljutićevi” preci prvi put su se pojavili pre oko pet miliona godina, ali su izumrli pre 4.500 godina, kada je Zemlja počela da se zagreva. Na osnovu veličine zuba, naučnici su zaključili da je “Ljutić” imao pedesetak godina i da je mogao da živi još najviše 15 godina.
Analizirali su krv, u kojoj više nije bilo krvnih ćelija, ali je hemoglobin još bio očuvan, a pokazalo se da je reč o posebnom tipu hemoglobina koji je omogućavao da im krv cirkuliše i na izuzetno niskim temperaturama.
Dilema: Klonirati mamuta ili ne?
Pelobiolog Tori Heridž iz Prirodnjačkog muzeja u Londonu pomogla je u analizi. Ustanovljeno je da je mamut bio visok dva metra i težak oko 4,5 tona. Imao je i prilično veliki jezik, koji je, pored zuba, koristio za preživanje trave i divljeg rastinja sa visokim sadržajem proteina. Naučnici veruju da je nestanak ovih biljaka pre 10-15 hiljada godina delimično uticao na izumiranje mamuta.
Neki naučnici, uključujući i biologa Insunga Hvanga iz biotehničkog istraživačkog centra SOOAM, nadaju se da će DNK koji su našli biti dovoljan da kloniraju ženku mamuta. Tori Heridž, međutim, spada u one koji nisu oduševljeni tom idejom i postavlja pitanje ko će biti odgovoran za kloniranog mamuta.
Hvang, koji klonira pse u svojoj laboratoriji u Južnoj Koreji (uglavnom po narudžbini bogatih Amerikanaca, koji žele da imaju kopiju nedavno uginulog ljubimca), nada se da će primenom približno iste tehnike uspeti da stvori živog vunastog mamuta.
On će uzeti jednu od ćelija iz kože ili mišića mamuta i ubaciti je u jajnu ćeliju bez DNK, koju će umnožiti elektrošokovima. Nova grupa ćelija biće implantirana u utrobu surogat majke, najverovatnije slonice. I eto bebe vunastog mamuta!
