U porti manastira Svetog Nikole u Pribojskoj banji u toku su arheološka istraživanja, koja su na svetlo dana iz nedara zemlje iznela vekovima skrivene tajne.
Iskopavanja su otkrila osnovu velike branič-kule, koja potiče iz 14. veka, zidane od pravilnih blokova sige, svojevremeno visine do 22 metra, rekla je za Tanjug arheolog savetnik iz Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture Marina Bunardžić.
Pronađene su i dve episkopske grobnice, kao i brojni predmeti iz 13. veka, koji pokazuju da je ovaj manastir bio episkopsko sedište od 1219. godine, kada je srpska crkva stekla autokefalnost.
Trenutno se istražuje jugoistočni deo manastirske trpezarije, koja je obnovljena na temeljima vizantijskog obziđa u vreme vladavine kralja Stefana Dečanskog, početkom 14. veka.
Pronađeno je posuđe i nekoliko objekata iz vremena patrijarha Makarija Sokolovića.
Posebno su značajni olovni pečat manastira i 140 srebrnih talira, kovanih u brojnim evropskim gradovima, koji potiču iz skrivene manastirske riznice, iz razdoblja kada je Banja stradala u austro-turskim borbama.
– Našli smo i divit, odnosno pribor za pisanje odlične izrade, brojne predmete od pečene zemlje i keramičke lonce s kraja 15. veka, kada je manastir zahvatio veliki požar – dodaje Bunardžićeva.
– Ovi nalazi će biti konzervirani i uključeni u pribojsku srednjovekovnu zbirku i izloženi u Zavičajnom muzeju grada na Limu u okviru stalne postavke – kaže direktor te ustanove Savo Derikonjić.
Pored istraživanja u Pribojskoj banji, Ministarstvo kulture odobrilo je zavičajnom muzeju sredstva za projekat zaštite kamenih nadgrobnih spomenika.
Manastir Banja kod Priboja
Zbog toga su protekle sedmice u Priboju boravili stručnjaci iz Centralnog instituta za konzervaciju iz Beograda, koji su započeli istraživanja ovih belega na lokaciji Pobrežje, koji potiču iz razdoblja od 13. do 17. veka, a mnogi su uništeni prilikom izgradnje bolnice i fabrike „Poliester”.
Prethodnom analizom 2007. i 2008. godine otkrivena su 43 groba u nekropoli, koja predstavljaju jedno od retkih sistematski istraženih srednjovekovnih grobalja u Srbiji.
