Beograd je grad bogate istorije, sa mnogobrojnim tragovima prošlosti sačuvanim u vidu različitih spomenika, znamenitosti i arhitektonskih građevina. One nas podećaju na prošla vremena i događaje, ali i na ljude koji su nekada živeli i stvarali u ovom gradu.
Spomenici skriveni u Beogradu po njegovim ćoškovima, zavučenim uglovima, zabačenim ulicama i zaraslim parkovima su prava blaga moderne istorije i kulture, danas mahom bačena u zaborav.
Ukoliko ste nekada šetali Velikim Kalemegdanom i prošli pored kružne aleje u čijem centru se nalazi Fontana “Borba”, možda ste se zapitali koja se priča krije iza hladne bronze u vidu skulpture koja prikazuje ribara koji se bori sa zmijom.
Fontana “Borba” je istaknuta kao bitan vizuelni akcenat i fokus u prostornom uređenju Kalemegdanskog parka, a kao jedna od svega dve fontane na prostoru Kalemegdana, njen značaj u pejzažnom uređenju je utoliko veći.
Ona je postavljena 1912. godine u centru kružne aleje na Velikom Kalemegdanu, sa centralnim delom u vidu skulpture koja nosi naziv “Ribar” i rad je vajara Simeona Roksandića. Sama skulptura je urađena u bronzi, visine 150 cm i ističe se kao jedan od najlepših spomenika na prostoru Kalemegdanskog parka.
Simeon Roksandić pripada najstarijoj generaciji srpskih vajara, kao predstavnik srpskog akademizma, čiji rad se veže za prve početke razvoja srpske skulpture.
Njegova najznačajnija dela, pored skulpture “Ribara”, su ženska figura na grobu Sime Matavulja iz 1910. godine i čuvena skulptura “Dečak sa razbijenim krčagom” na Čukur česmi.
“Ribara” prati interesantna priča koja doprinosi njegovom značaju. Roksandić je izradio skulpturu 1907. godine u svom ateljeu u Rimu i otpremio je brodom na Veliku balkansku izložbu u Londonu.
Umetnik je izložio svoju skulpturu i bio je zadovoljan postignutim uspehom i pozitivnim kritikama, ali je nakon toga došlo do problema kada je primio vest da je skulptura pri povratku iz Londona potopljena zajedno sa brodom koji je prenosio.
Ožalošćen zbog gubitka svog dela, Roksandić je odlučio da na osnovu sačuvanog gipsanog modela izlije novu, potpuno identičnu skulpturu. Kako se posle ispostavilo da je originalna skulptura došla na svoje odredište, ostala su dva istovetna primerka “Zlosrećnog ribara”.
Jedan primerak “Ribara” je otkupio grad Beograd i postavio ga na Veliki Kalemegdan, dok je drugi otkupio grad Zagreb i postavio ga na Jezuitskom trgu u Gornjem gradu. Ovo je jedinstven primer da je isto umetničko delo postavljeno na dva mesta u istoj zemlji, kako je tada bio slučaj.
Danas “Ribar” predstavlja značajno umetničko delo, deo vrtno-arhitektonskog elementa koji krasi centralni beogradski park, spomenik jednog perioda u razvoju naše zemlje, spoj dve metropole i večiti podsetnik nekadašnjeg “bratstva i jedinstva”.
Fontana “Borba” sa skulpturom “Ribara” je danas zaštićena zakonom kao spomenik kulture i pod zaštitom je Zavoda za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.
Obnovljena nakon jednog veka
Fontana je obnovljena 2010. godine od strane JKP “Beogradski vodovod i kanalizacija”, a pod uslovima koje su propisali Republički zavod za zaštitu spomenika, kao i Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda.
