Ikebana je japanska umetnost aranžiranja cveća koja se naziva i "kado" što se prevodi kao "put cveća". Ona znatno prevazilazi puko slaganje cveća i okvire hobija, pružajući brojne beneficije i ispunjavajući um i dušu.
“Ikebana se rađa iz susreta prirode i čoveka, to je spoj prirodnog i ljudskog života…
jasan primer idealne harmonije između čoveka i prirode.” Kadensho
U svojoj osnovi ikebana je slična aranžiranju cveća, ali duhovnost koja leži iza same umetnosti je podiže a potpuno drugi nivo, pri čemu se kreativnost, koncentracija i disciplina izdvajaju kao njene osnovne karakteristike.
Duhovni aspekt ikebane podrazumeva da ona prevazilazi okvire fizičkog i vizuelnog i vodi čoveka na putovanje ka saznanju gde on postaje jedno sa prirodom.
Istorija ikebane
Prodiranje budizma u Japan iz Kine u 6. veku je znatno uticalo na razvoj japanske umetnosti, religije i kulture. Primeri prisustva kulta cveća u japanskoj kulturi su brojni, poput rituala prinošenja cveća duhovima mrtvih.
Tokom vremena je obično slaganje cveća poprimilo ozbiljniji oblik koji je prešao u domen umetnosti i prvi zvanični stilovi ikebane se izdvajaju sredinom 15. veka. Kao prvi učitelji javljaju se budistički sveštenici, dok su njihovi prvi učenici najčešće bili pripadnici japanske elite.
Vremenom ikebana dostiže status umetničke forme koja postaje nezavisna od svojih religioznih korena, ali u isto vreme zadržava snažnu simboliku i filozofsku osnovu. Takođe sa njenom popularizacijom ona postaje dostupna svim društvenim slojevima, koji mogu da uživaju u ovoj jedinstvenoj umetničkoj formi na tradicionalnim proslavama i izložbama.
Najstarija škola ikebane vuče korene iz hrama “Rokakudo” u Kjotu pored jezera koje se na japanskom naziva “ikenobo”, što je vremenom postao i naziv za ovu školu koja i danas postoji u Japanu i uči sve stilove ikebane.
Vremenom je ikebana postala sastavni deo života japanaca, sa razvojem velikog broja škola ikebane i njenim širenjem van granica Japana. Danas se ona prikazuje u televizijskim emisijama, izučava se u školama i može se naći u velikom broju domova širom Japana kao sastavni deo enterijera.
Stilovi ikebane
Tokom vremena se razvio veliki broj stilova ikebane, u skladu sa njenim raznovrsnim elementima i značajem u japanskoj kulturi, koji se baziraju na istoj osnovi, ali svaki nosi određenu karakteristiku koja ga čini jedinstvenim.
“Rika” je tradicionalni stil ikebane koji je pretrpeo brojne promene, ali se tretira kao klasični stil ikebane u Japanu. Osnovne odlike ovog stila su upotreba visokih vaza sa uskim grlom koje pružaju stabilnost, u koje se ređaju biljke koje se dodatno učvršćuju i to najčešće snopovima borovih iglica.
“Moribana” stil je najzastupljeniji stil jer je najlakši za savladavanje. On predstavlja skup svih stilova koji podrazumevaju aranžiranje biljaka u plitkim posudama i njihovo uklapanje tako da se formiraju tri osnovne linije, pri čemu izgleda kao da sve biljke kreću iz jedne tačke.
“Nageire” stil je drugi najpoznatiji stil u kome se koriste visoke vaze za aranžiranje, a biljke se raspoređuju što prirodnije uspravno ili koso i učvršćuju se pomoću grana koje imaju oblik rašlji.
“Heika” stil takođe koristi visoke vaze za aranžmane koji se oblikuju u skladu sa kaskadnim, visinskim ili protivležećim stilom.
“Seika” stil se smatra drugim najtradicionalnijim stilom u kome se za aranžiranje koriste visoke i plitke vaze, a grančice koje se koriste obično imaju listove i cvetove.
Pored navedenih, postoje mnogi drugi stilovi ikebane koji ponekad podrazumevaju korišćenje elemenata koji nisu karakteristični za klasičnu ikebanu, a u skladu sa savremenim tendencijama, poput korišćenja voća i povrća.
Osnovne odlike ikebane
U dugom periodu razvoja ikebane, razvijen je čitav niz pravila koja uzimaju u obzir prirodne oblike i linije biljaka, prostor koji ih okružuje, kao i najbolji način njihovog prikazivanja.
Kompozicija ikebane je linearna, zasnivajući se na liniji koja je osnovno obeležje japanske umetnosti. Linija diktira umetnost slaganja ikebane, usaglašavajući kroz oblik, ritam i boju glavne komponente koje predstavljaju srž aranžmana.
Linearni akcenat se postiže biranjem najneobičnijih grana, od kojih je najvažnija simbol
neba, kao centar kompozicije, diktirajući položaj i dužinu grane čoveka i grane zemlje. Postavljanje grana, odnosno tri glavne linije ima različita rešenja koja se izučavaju u mnogobrojnim školama ikebane u Japanu kroz osnovne forme.
Ikebana prenosi utisak umetnika o prirodi, nagoveštavajući smenu godišnjih doba i
neprestani rast i razvoj biljnog sveta.
Uobičajeno je da se za predstavljanje priče koja se krije iza svakog pojedinačnog aranžmana koriste univerzalni simboli:
– rascvetali cvet, plodovi i suvo lišće za prikaz prošlog vremena,
– polurascvetani cvet ili već formirani listovi kao obeležje sadašnjosti i
– cvetni i lisni pupoljci koji predstavljaju budućnost, prikazujući život.
Ikebana ima dugu i bogatu istoriju i predstavlja granu umetnosti čija najlepša dela nastaju u rukama pravih majstora i umetnika. Međutim, svako ko ima želju da se oproba u ovoj jedinstvenoj umetnosti i izdvoji malo vremena može da stekne dovoljno iskustva da pravi prelepe aranžmane.
Suština ikebane ne leži samo u vizuelnom, ona prvenstveno teži unutrašnjem miru i spokoju. Bavljenje ikebanom donosi tišinu i mir, što pomaže “življenju u trenutku” i uči ljude da cene prirodu i njene plodove.
Ono što izdvaja ikebanu od drugih cvetnih aranžmana je asimetrična kompozicija i
upotreba “praznog” prostora kao integralnog dela kompozicije. Osećaj harmonije među
materijalima, posuda i postavka su od izuzetne važnosti.
Ikebana može biti idealan protivotrov stresu modernog života, kao idealan hobi i kreativni ventil, kao i divan poklon ili ukras u svakom prostoru sa jedinstvenim skulptoralnim stilom koji može da unapredi savremeni enterijer na najdelikatniji način.
Ukoliko želite da se oprobate u ikebani, postoje kursevi u našoj zemlji koji će vas voditi
kroz ovaj proces i omogućiti vam da se upoznate sa ovom jedinstvenom i egzotičnom umetnosti. Međutim, možete i sami da prikupite informacije od značaja i da savladate osnove koristeći veliki broj informacija i uputstava koja možete naći na internetu.
“Ikebana može da se praktikuje bilo gde i od strane bilo koga. Ne postoje nacionalne ili
etničke granice. Kao tekuća voda ili plutajući oblaci, ikebana se širi svuda po svetu…” Kadensho
