Između brda i dolina prošaranih rekama i potocima, šumama i livadama, proteže se šarplaninska varošica sa 1300 stanovnika srpske nacionalnosti... Gotovuša.
Selo Gotovuša, nalazi se u sastavu opštine Štrpce, na jugu srpske Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija, na severoistočnim padinama Šar-planine, sa obe strane gornjeg toka reke Lepenac i Gotovuške reke. Naselje je dobilo ime po gotovim, razrađenim poljima na koja su došli preci sadašnjih stanovnika ove prelepe varošice.
– U Gotovuši živi oko 1.300 stanovnika srpske nacionalnosti koji se pretežno bave zemljoradnjom i malinarstvom. Malina je zasađena na više stotina hektara, veoma je kvalitetna i plasira se na strano trzište. Tokom godine, Gotovušu poseti na hiljade turista, između ostalog i jer se u blizini nalazi ski centar na Šar planini. Najčešće se obilaze crkve iz 14. veka, kao i čuveni Krst, inače najveća znamenitost i simbol Gotovuše – objašnjava za portal Dnevno.rs Milan Savić, meštatin sela Gotovuša.
U pisanim dokumentima, Gotovuša se prvi put pominje 1331. godine u jednoj od povelja srpskog cara Dušana Silnog (Više o caru Dušanu možete saznati KLIKOM OVDE).
Kao i cela srednjovekovna Srbija, ova varošica najveći procvat doživljava upravo za vreme vladavine cara Dušana, kada je kroz naselje prolazio karavanski put koji je povezivao carske gradove Prizren i Skoplje.
Tim putem je prolazio veliki broj trgovaca koji su trgovali sa Gotovušanima. Trgovci su prodavali usoljenu morsku ribu i maslinovo ulje, a zauzvrat su dobijali vino i vinovu lozu koja je bila veoma zastupljena u tom kraju. Srpski srednjovekovni vladari imali su svoje posede u Gotovuši, o čemu najbolje svedoče narodne pesme i sačuvana imena nekih predela kao što su “Careve livade” i “Careva glava” – priča nam Milan.
U Gotovuši postoje i dve crkve iz 14. i 16. veka – Crkva Presvete Bogorodice i crkva Svetog Spasa na čijim zidovima su najlepše i najočuvanije freske u Sirinićkoj župi. Crkve su od izuzetnog značaja i pod zaštitom su Republičkog zavoda za kulturu Srbije kao vredno kulturno-istorijsko nasleđe.
Gotovuša nije potpala pod tursku vlast odmah posle Kosovske bitke. To se desilo tek 66 godina kasnije. Život Srba za vreme vladavine Turaka bio je veoma težak, pa se veliki broj ljudi odselio prema centalnoj Srbiji i Austrougarskoj, ali su Gotovušani, i pored toga, uspeli da u viševekovnom ropstvu sačuvaju od zaborava srpsku veru, svoja vekovna ognjišta i narodne običaje.
Srpska vojska je 13. oktobra 1912. godine oslobodila selo od turskog ropstva. Važnu pobedu i oslobođenje oglasila su crkvena zvona na gotovuškim crkvama, pozivajući narod na okupljanje i propovedi. Srpskoj vojsci su tada priređeni svečani doček i slavlje koje je trajalo nekoliko dana. Petovekovni turski jaram je zbačen i najveći san je ostvaren – Kosovo se ponovo našlo u sastavu Srbije!
Međutim, iako je od oslobođenja Gotovuše prošlo više od jednog veka i situacija se ponovo, drastično, promenila – srpski narod i dalje ne napušta svoje domove. Bez obzira na političke okolnosti i teške uslove.
– Što se bezbednosnih uslova tiče, sada i nema konkretnih problema. Najgore je prošlo… Još 1999. godine, posle završetka ratnih sukoba. Živi se nekako, ljudi su odlučni da ne napuštaju svoja vekovna ognjišta – kaže Milan.
KRST – SIMBOL I ZAŠTITNI ZNAK GOTOVUŠE
Na uzvišenju Čuka nalazi se simbol i zaštitni znak Gotovuše – krst visok šest metara.
Po narodnom verovanju, u davna vremena, u selu su se rađala zdrava deca koja su se kasnije razboljevala. Meštani su zbog toga tražili savet od lokalnog sveštenika i on im je rekao da upregnu dva vola blizanca koja će vući plug, da na mestu gde budu zaorali tu i završe krug, da izoru brazdu oko celog sela i da u centru kruga naprave krst. Meštani su tako uradili i napravili krst od kamena koji su dovlačili iz reke. Tako je krst sačuvao Gotovušu i njenu decu u njoj – prepričava najpoznatiju legendu kraja za Dnevno.rs, Milan Savić.
Krst i danas predstavlja simbol i zaštitni znak Gotovuše koji posećuje veliki broj ljudi iz svih krajeva Srbije i sveta. Začetnik i najzaslužniji čovek za razvoj turizma na Šar-planini bio je Stojko Dobrosavljević iz Gotovuše i po njemu prvi turistički objekat na Šar-planini nosi ime “Stojkova kuća”.
Sve zanimljivosti o Gotovuši možete saznati KLIKOM OVDE.
