Kako je to moguće?
Kako piše Index.hr, uspeh Kine u kontroli virusa nije samo rezultat autoritarnog političkog sistema, već pre svega rezultat postavljanja javnog zdravstva kao nacionalnog prioriteta.
Tu vrdnju iznela je vanredna profesorka međunarodnih studija Elana Uretski sa Univerziteta “Brandis” za neprofitninaučni portal “The Conversation”, tvrdeći da njeno naučno istraživanje potvrđuje tu hipotezu.
Kina je, naime, naučila tešku lekciju iz pandemije SARS-a, prethodnice trenutne pandemije iz 2002. i 2003. Odgovor Kine tada je bio zataškati epidemiju, pokušavajući sačuvati ekonomiju i međunarodnu reputaciju po cenu ljudskih života. Iako se SARS proširio širom sveta, čovečanstvo je imalo sreće.
Njegova mnogo veća smrtnost u isto ga je vreme učinila mnogo manje zaraznim, zbog čega je ta epidemija uzrokovala samo 774 službeno potvrđene smrti, pretežno u Kini i Hong Kongu, pre nego što je iskorijenjena.
“Kina je nakon tog iskustva znatno unapredila obuku javno-zdravstvenih profesionalaca i razvila jedan od najsofisticiranijih sistema za nadzor zaraznih bolesti na svetu”, piše Uretski.
To joj je 17 godina kasnije omogućilo da, uprkos početnom kašnjenju s odgovorom na novu epidemiju, pa i skrivanju ozbiljnosti situacije od Svetske zdravstvene organizacije i međunarodne zajednice, na kraju ipak brzo i efikasno mobilizuje svoje ogromne resurse za stavljanje epidemije pod kontrolu.
O kineskom zataškavanju epidemije u njenoj početnoj fazi pisali su, između ostalih, i iz CNN-a, pozivajući se na interne dokumente Komunističke partije do kojih su novinari došli, kao i nemački Bild i Špigl.
Posebno je odjeknulo saopštenje SZO u kom je nekritički preneta tvrdnju kineskih vlasti kako nema dokaza da se novi koronavirus prenosi s čoveka na čoveka – iako je u tom trenutku, prema saznanjima zapadnih medija, vođstvo kineske Partije već imalo dokaze o takvom prenosu.
Da li je SZO napravila najveću grešku u svojoj istoriji?
Doktor Li Venliang iz Vuhana postao je poznat kao zviždač-heroj koji je prvi prijavio svojim nadređenima sumnju na izbijanje novog oblika SARS-a, zbog čega je dobio službeno upozorenje od policije da “širi neverodostojne glasine”, da bi se na kraju i sam zarazio i umro od covida-19.
CNN je i ove sedmice iznie novo eksplozivno otkriće, na temelju internih dokumenata koje je dobio od zviždača iz kineskog zdravstvenog sistema, prema kojima je Kina mesecima objavljivala mnogo manje brojeve novoobolelih od onih koje je utvrdila.
Zvanično, epidemija drugog SARS-a, odnosno covida-19, ubila je više od četiri i po hiljade ljudi u celoj Kini, prvenstveno u pokrajini Hubei odnosno njenom najvećem gradu Vuhanu.
Međutim, ti su brojevi, s obzirom na veličinu Kine, gotovo neshvatljivo mali u odnosu na broj zaraženih i umrlih u drugim zemljama. Taj kontrast najbolje ilustruje poređenje sa SAD-om, koji ima više od četiri puta manje stanovnika, ali je dosad imao više od 14 miliona potvrđenih slučajeva i 277.000 umrlih, prema stranici Worldometers – 60 puta više umrlih nego u Kini.
Koronavirus se, uprkos manjim žarištima širom zemlje, nije masovno proširio izvan Hubeja, barem ne do te mere da se širenje više nije moglo zaustaviti.
Kina je odlučila da zatvori prvo Vuhan, velegrad od 11 miliona stanovnika, a zatim i gotovo čitavu provinciju Hubei, ukupno više od 50 miliona ljudi u nizu gradova.
Ova masovni karantin poznatiji po engleskom izrazu “lockdown”, prvu takvu u istoriji, lično je naredio kineski predsjednik Ksi Jinping, pozivajući na “narodni rat” protiv epidemije.
Na vrhuncu “lockdowna” 760 miliona Kineza bilo je pod blažom ili težom restrikcijom napuštanja svog doma.
Vlasti su koristile sofisticiranu aparaturu za elektronski nadzor, pa su tako čak i dronovima terale ljude s ulica, a softver za prepoznavanje lica bio je povezan s obaveznom mobilnom aplikacijom koja je kodirala ljude po bojama u skladu s njihovim rizikom od zaraženosti, od čega je zavisilo da li mogu ulaziti u trgovačke centre, podzemnu železnicu i druge javne prostore.
Za ulazak u mnoge prostore potrebno je da osoba ima zeleni kod i njemu odgovarajući QR kod, a taj je sistav ostao je na snazi i danas, izveštava CNN.
U nekim slučajevima policija je prisilno stavljala ljude u karantin, pa čak i doslovno zavarivala vrata stanova i kuća zaraženih stanovnika Vuhana, koji je ličio na grad duhova.
Aktivisti za ljudska prava su tvrdili da su bolesnike ostavljali da umru u svojim domovima, bilo od gladi ili bolesti. I dalje je otvoreno pitanje koliko je obolelih umrlo u svojim domovima, a da njihove smrti nisu nikad pobrojane i navedene u službenoj evidenciji jer nikad nisu ni bili testirani na covid-19.
Takođe, razlog što u Kinu nije, bar zvanično, stigao drugi talas je što tamo nema nikakvih demokratskih ograničenja, kao na primer u Evropi ili Americi.
