Da li biste mogli da pokažete mesto gde je počeo Prvi svetski rat? Da li znate da je početkom prošlog veka bila objavljena umrlica za čitavu jednu državu? Odgovore na ova, ali i još mnoga pitanja možete da nađete u centru Beograda!
Svi koji se ovih dana zadese na teritoriji beogradske opštine Savski venac mogu da vide zanimljiv prizor. Na 17 lokacija na prostoru Savamale, Kneza Miloša i dela centra Beograda postavljene su fotografije iz Prvog svetskog rata – prizori velikog stradanja i herojstva kroz koji je prošao srpski narod u periodu od 1914. do 1918. godine.
Reč je o akciji Gradske opštine Savski venac „Sećanje – gde je počeo svetski rat”.
– Poseban razlog za učešće jedne beogradske opštine u obeležavanju 100 godina od izbijanja Velikog rata je činjenica da je Prvi svetski rat započeo upravo na teritoriji današnje opštine Savski venac, kraj železničkog mosta na Savi. Prvi hici su tu ispaljeni u noći 28. jula i tu su pale prve žrtve u onome što će ubrzo postati do tada neviđeni sukob u čitavom čovečanstvu – kaže za Dnevno.rs Bane Gajić, član opštinskog veća opštine „Savski venac”.
Dosta Beograđana, među njima i oni koji žive ovde, ne znaju da postoje delovi Savamale koji izgledaju isto kao i pre jednog veka, kada se tu pisala svetska istorija.
Zbog toga je nekoliko fotografija izloženo na bilbordima koji se nalaze u neposrednoj blizini mesta gde su originalno snimljene.
– Za ovu priliku opština Savski venac je angažovala tim istoričara koje je predvodio profesor Miroslav Jovanović koji je, na našu ogromnu žalost, preminuo u toku projekta. Ipak, njegovi saradnici su uspeli da iz arhiva Muzeja Grada Beograda, Istorijskog muzeja, Narodne Biblioteke Srbije i privatnih kolekcija potomaka Riste Marjanovića, odnosno Dušana Napijala, prikupe 17 autentičnih fotografija, od kojih će neke ovako biti po prvi put viđene u javnosti – objašnjava Bane Gajić.
Svaka fotografija priča svoju priču… Beograđani i svi koji ovih dana prošetaju centrom tako mogu da vide umrlicu koju su Austrougari izdali za Srbiju „kraljevinu-ubicu”, pobedničku paradu okupatora ispred kraljevskog doma, masovno bekstvo naroda, ali i veličanstveni povratak u oslobođeni Beograd… 17 fotografija koje pokrivaju četiri mračne i teške godine 1914-1918.
– Prikazujući šta je taj rat zaista bio i kakvo stradanje je doneo našim precima, omogućili smo da i današnja najšira javnost sebi dočara deo tadašnjih osećanja i patnji – kaže Bane Gajić i dodaje da se iza ovih fotografija krije univerzalna pouka o solidarnosti čitavog društva u teškim trenucima koji jedan narod stavljaju na veliko iskušenje.
A iz toga se može mnogo naučiti.
* Zahvaljujemo se Banetu Gajiću koji nam je ustupio fotografije koje možete pogledati u Galeriji.
